Το τελευταίο τεύχος για το έτος 2015 της "Σύναξης" ασχολείται με ένα θέμα επικαιρότητας, την κατάσταση των χριστιανικών πληθυσμών στο γεωγραφικό χώρο της Μέσης Ανατολής, έναν χώρο όπου εκτός από την κυρίαρχη θρησκεία, το Ισλάμ, συνυπάρχουν με όλες τις ομολογίες σχεδόν, διάφορες χριστιανικές εκκλησίες οι οποίες κουβαλούν τον σταυρό του μαρτυρίου τους- ένας σταυρός που φορτώνεται επιπλέον με το μαρτύριο της ιστορίας τους.
Το πρώτο κείμενο είναι του Ζαν Φρανσουά Κολοσιμό, διευθυντή των ξακουστών θεολογικών εκδόσεων, στο Παρίσι, Cerf, με θέμα "Οι Χριστιανοί της Ανατολής μας υποχρεώνουν να αλλάξουμε το βλέμμα μας". Πρόκειται για μια ιστορική επισκόπηση των εκκλησιών της Ανατολής και των σχέσεων τους με τις εκάστοτε πολιτικές εξουσίες (Βυζάντιο, Οθωμανοί κλπ) και την κυρίαρχη θρησκευτική ομάδα, το Ισλάμ. Εκκλησίες που κάποιες απ' αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στην Ορθοδοξία και απλώς τις χωρίζει η θεολογική κατανόηση κάποιων αμφίσημων φράσεων του Κυρίλλου Αλεξανδρείας ή εκκλησιών που θεολογικά βρίσκονται εγγύτερα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ακολουθεί το κείμενο του Δημήτρη Σταματόπουλου (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) με θέμα την θέση της Τουρκίας και της πολιτικής της χώρας αυτής στον χώρο της Μέσης Ανατολής- ένα επίκαιρο θέμα που όμως δεν πρόφτασε ν' ασχοληθεί με την επιδείνωση των σχέσεων Ρωσίας-Τουρκίας με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία. Το επόμενο είναι το σημαντικού χριστιανού στοχαστή Σταύρου Ζουμπουλάκη με θέμα τους χριστιανούς άραβες που κατοικούν στην πολύπαθη λωρίδα της Γάζας. Αν δεν έγραφε ένα τέτοιο κείμενο ο Ζουμπουλάκης δεν θα πίστευε κανείς πως υπάρχουν χριστιανοί σ' αυτήν την περιοχή του κόσμου. Ακολουθεί το κείμενο του Λάμπρου Ψωμά (πτυχιούχου Θεολογίας) με θέμα την θέση των χριστιανών σε μια δυνητικά ισλαμιστική Συρία, ένα κείμενο με αναφορές στο έργο του Τζώρτζιο Αγκάμπεν "Homo Sacer".
Τα επόμενα κείμενα ασχολούνται με μια άλλη μεγάλη ομάδα ανατολικών εκκλησιών, πρώτα των Αρμενίων (κείμενο του Αράμ Α' Πατριάρχη των Αρμενίων της Κιλικίας), του Ρόνι Μπου Σάμπα με θέμα "Οι χριστιανοί της Μέσης Ανατολής ως γέφυρα με το Ισλάμ", στο οποίο αναφέρεται στο ρόλο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, και στη συνέχεια του Δημήτρη Αθανασίου (Μ.Α. Θεολογίας) για τους μεταρρυθμιστές της κοπτικής θεολογίας, και εδώ με μεγάλη μου ευχαρίστηση διάβασα για τον Ματθαίο τον Φτωχό, αυτή την εξέχουσα θεολογική προσωπικότητα των Κοπτών του οποίου το βιβλίο με τίτλο "Orthodox Prayer Life, The Interion Way" από τις εκδόσεις του Αγίου Βλαδίμηρου της Νέας Υόρκης είχα την τύχη να διαβάσω πριν πολλά χρόνια- δυστυχώς άλλα βιβλία δεν έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά (αγνοώ αν είναι μεταφρασμένος στα ελληνικά). Δυστυχώς αυτή η μεγάλη προσωπικότητα συνάντησε την εχθρότητα αν όχι και τον φθόνο κάποιου Πατριάρχη των Κοπτών, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως η ιστορία θα αναδείξει εκείνον μονάχα που μίλησε στις καρδιές των ψυχών και όχι τον διώκτη του. Ο Θανάσης Παπαθανασίου με ένα εντυπωσιακό κείμενο, στη συνέχεια, γύρων από ένα νομοθέτημα της αρχαίας Κελτικής Εκκλησίας, τον "Νόμο των Αθώων" μας εισάγει σε ένα τελείως διαφορετικό κλίμα, στο χώρο της χριστιανικής Δύσης. Ο "Νόμος των Αθώων" , γράφει ο Παπαθανασίου, αποτελεί "μια νομοθετική πρωτοβουλία της κελτικής εκκλησίας...θεωρείται η πρώτη θεσμοθέτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί ευρωπαϊκού εδάφους", πριν δηλαδή και από την Magna Carta των Άγγλων. Τα επόμενα δύο άρθρα, του Παναγιώτη Υφαντή (Θεολογική Σχολή ΑΠΘ) και Δημήτρη Αγγελή (διευθυντή περιοδικού Φρέαρ) αναφέρονται στον μέχρι πρότινος άγνωστο σε μένα ποιητή της Νικαράγουα Ερνέστο Καρδενάλ, ο οποίος συνδύασε την ποιητική του ενόραση με πολιτική και ιερατική δράση, εντασσόμενος στο πνευματικό ρεύμα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, αυτό το ιδιότυπο νοτιοαμερικάνικο πρόταγμα πολιτικής και θεολογίας. Πρόκειται για μια ξεχωριστή προσωπικότητα που οφείλει κανείς να την τοποθετήσει στην κοινωνία της εποχής του προκειμένου να την κατανοήσει αφού προηγουμένως απεκδυθεί ευρωπαϊκές προκαταλήψεις και θεωρήσεις, κάτι που δεν έπραξε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' ο οποίος δημόσια τον ταπείνωσε για την πολιτική του δράση. Η περίπτωση Καρδενάλ σημαίνει, μεταξύ άλλων, και την διαφορετική ανάγνωση του Ευαγγελίου σε διαφορετικές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες.
Το πρώτο κείμενο είναι του Ζαν Φρανσουά Κολοσιμό, διευθυντή των ξακουστών θεολογικών εκδόσεων, στο Παρίσι, Cerf, με θέμα "Οι Χριστιανοί της Ανατολής μας υποχρεώνουν να αλλάξουμε το βλέμμα μας". Πρόκειται για μια ιστορική επισκόπηση των εκκλησιών της Ανατολής και των σχέσεων τους με τις εκάστοτε πολιτικές εξουσίες (Βυζάντιο, Οθωμανοί κλπ) και την κυρίαρχη θρησκευτική ομάδα, το Ισλάμ. Εκκλησίες που κάποιες απ' αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στην Ορθοδοξία και απλώς τις χωρίζει η θεολογική κατανόηση κάποιων αμφίσημων φράσεων του Κυρίλλου Αλεξανδρείας ή εκκλησιών που θεολογικά βρίσκονται εγγύτερα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ακολουθεί το κείμενο του Δημήτρη Σταματόπουλου (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) με θέμα την θέση της Τουρκίας και της πολιτικής της χώρας αυτής στον χώρο της Μέσης Ανατολής- ένα επίκαιρο θέμα που όμως δεν πρόφτασε ν' ασχοληθεί με την επιδείνωση των σχέσεων Ρωσίας-Τουρκίας με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία. Το επόμενο είναι το σημαντικού χριστιανού στοχαστή Σταύρου Ζουμπουλάκη με θέμα τους χριστιανούς άραβες που κατοικούν στην πολύπαθη λωρίδα της Γάζας. Αν δεν έγραφε ένα τέτοιο κείμενο ο Ζουμπουλάκης δεν θα πίστευε κανείς πως υπάρχουν χριστιανοί σ' αυτήν την περιοχή του κόσμου. Ακολουθεί το κείμενο του Λάμπρου Ψωμά (πτυχιούχου Θεολογίας) με θέμα την θέση των χριστιανών σε μια δυνητικά ισλαμιστική Συρία, ένα κείμενο με αναφορές στο έργο του Τζώρτζιο Αγκάμπεν "Homo Sacer".
Τα επόμενα κείμενα ασχολούνται με μια άλλη μεγάλη ομάδα ανατολικών εκκλησιών, πρώτα των Αρμενίων (κείμενο του Αράμ Α' Πατριάρχη των Αρμενίων της Κιλικίας), του Ρόνι Μπου Σάμπα με θέμα "Οι χριστιανοί της Μέσης Ανατολής ως γέφυρα με το Ισλάμ", στο οποίο αναφέρεται στο ρόλο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, και στη συνέχεια του Δημήτρη Αθανασίου (Μ.Α. Θεολογίας) για τους μεταρρυθμιστές της κοπτικής θεολογίας, και εδώ με μεγάλη μου ευχαρίστηση διάβασα για τον Ματθαίο τον Φτωχό, αυτή την εξέχουσα θεολογική προσωπικότητα των Κοπτών του οποίου το βιβλίο με τίτλο "Orthodox Prayer Life, The Interion Way" από τις εκδόσεις του Αγίου Βλαδίμηρου της Νέας Υόρκης είχα την τύχη να διαβάσω πριν πολλά χρόνια- δυστυχώς άλλα βιβλία δεν έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά (αγνοώ αν είναι μεταφρασμένος στα ελληνικά). Δυστυχώς αυτή η μεγάλη προσωπικότητα συνάντησε την εχθρότητα αν όχι και τον φθόνο κάποιου Πατριάρχη των Κοπτών, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως η ιστορία θα αναδείξει εκείνον μονάχα που μίλησε στις καρδιές των ψυχών και όχι τον διώκτη του. Ο Θανάσης Παπαθανασίου με ένα εντυπωσιακό κείμενο, στη συνέχεια, γύρων από ένα νομοθέτημα της αρχαίας Κελτικής Εκκλησίας, τον "Νόμο των Αθώων" μας εισάγει σε ένα τελείως διαφορετικό κλίμα, στο χώρο της χριστιανικής Δύσης. Ο "Νόμος των Αθώων" , γράφει ο Παπαθανασίου, αποτελεί "μια νομοθετική πρωτοβουλία της κελτικής εκκλησίας...θεωρείται η πρώτη θεσμοθέτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί ευρωπαϊκού εδάφους", πριν δηλαδή και από την Magna Carta των Άγγλων. Τα επόμενα δύο άρθρα, του Παναγιώτη Υφαντή (Θεολογική Σχολή ΑΠΘ) και Δημήτρη Αγγελή (διευθυντή περιοδικού Φρέαρ) αναφέρονται στον μέχρι πρότινος άγνωστο σε μένα ποιητή της Νικαράγουα Ερνέστο Καρδενάλ, ο οποίος συνδύασε την ποιητική του ενόραση με πολιτική και ιερατική δράση, εντασσόμενος στο πνευματικό ρεύμα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, αυτό το ιδιότυπο νοτιοαμερικάνικο πρόταγμα πολιτικής και θεολογίας. Πρόκειται για μια ξεχωριστή προσωπικότητα που οφείλει κανείς να την τοποθετήσει στην κοινωνία της εποχής του προκειμένου να την κατανοήσει αφού προηγουμένως απεκδυθεί ευρωπαϊκές προκαταλήψεις και θεωρήσεις, κάτι που δεν έπραξε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' ο οποίος δημόσια τον ταπείνωσε για την πολιτική του δράση. Η περίπτωση Καρδενάλ σημαίνει, μεταξύ άλλων, και την διαφορετική ανάγνωση του Ευαγγελίου σε διαφορετικές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου