Γκράχαμ Γκρην: Η εξουσία και η δόξα

Η κοσμική εξουσία καταδιώκει την αληθινή εξουσία που σ' αυτόν τον κόσμο κρύβει το πρόσωπο της στη δόξα του Κυρίου, αλλά υπάρχουν κάποιες στιγμές που κι αυτή η εξουσία θυμάται όταν ζούσε στο χώρο της δόξας, νοσταλγικές αναμνήσεις- "θυμόταν τη μυρωδιά του λιβανιού στις εκκλησιές της παιδικής του ηλικίας, τα κεριά και τα άμφια και την αυτοεκτίμηση", λέει ο εκπρόσωπος της κοσμικής εξουσίας. 

Ο Γκράχαμ Γκρην αναγνωρίζει πως μέσα του ο υπολοχαγός έκρυβε έναν ιερέα "έναν θεολόγο που επιστρέφει στα σφάλματα του παρελθόντος προκειμένου να τα καταστρέψει και πάλι". Αλλά, η σύγκρουση που γίνεται στην ψυχή του είναι αμείλικτη, καθώς ως εκπρόσωπος της κοσμικής εξουσίας καλείται να ενστερνιστεί ιδέες και να υλοποιήσει αποφάσεις που δεν αρέσκονται στον ανταγωνισμό με άλλες μορφές εξουσίας- το μονοπώλιο της δύναμης το έχει αυτός μόνο, διαφορετικά η αμφισβήτηση της σημαίνει την σχετικότητα και της δικής του εξουσίας: "Τον εξόργιζε να πιστεύει πως υπάρχουν ακόμα άνθρωποι στην πολιτεία που πιστεύουν στον Θεό της αγάπης και του ελέους. 

Υπάρχουν μύστες που λέγεται πως είχαν άμεση εμπειρία του Θεού. Ήταν κι αυτός ένας μύστης, και αυτό που γεύτηκε ήταν το κενό- μια απόλυτη βεβαιότητα στην ύπαρξη ενός θνήσκοντος, ψυχρού κόσμου, ανθρώπινων όντων που εξελίχθηκαν από τα ζώα δίχως κανέναν σκοπό". Έχουν τεθεί λοιπόν οι συντεταγμένες της παρουσίας της δύναμης στον κόσμο. Εκεί που υπάρχει μηδενισμός, δεν υπάρχει Θεός. 

Από την άλλη, ο ιερέας, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι το πρότυπο της αρετής που φανταζόμαστε. Όσο μακριά από την αρετή κι αν βρίσκεται, εντούτοις δεν είχε χάσει εντελώς την ορθή σκέψη: "στο κέντρο της πίστης του βρισκόταν πάντα το πειστικό μυστήριο- ότι είμαστε δημιουργημένοι κατ' εικόνα του Θεού. Ο Θεός ήταν ο γονιός, αλλά ήταν επίσης και ο αστυνόμος, ο εγκληματίας, ο ιερέας, ο μανιακός και ο δικαστής". Αυτός ο ταπεινός ιερέας που βαρύνεται με πολλά αμαρτήματα, εξομολογείται ενώπιον των αδελφών του αμαρτωλών για την αποτυχία του να είναι σωστός ιερέας.  Στην πραγματικότητα, όλα παίζονται στο ζήτημα της εξομολόγησης των αμαρτιών, ιερέα και υπολοχαγού, καθώς εκεί ορίζονται τα όρια της εξουσίας που έχει ο ένας πάνω στον άλλο.

Με κοσμικά κριτήρια και ο υπολοχαγός νοιάζεται για τη σωτηρία των ανθρώπων του, δίχως Θεό όμως:"Όχι άλλα λεφτά για προσευχές, όχι άλλα λεφτά για να φτιάχνονται ευκτήριοι οίκοι. Θα προσφέρουμε φαγητό στους ανθρώπους, θα τους διδάξουμε να διαβάζουν, θα τους δώσουμε βιβλία. Θα νοιαστούμε ώστε να μην υποφέρουν". Και ο ιερέας αντιμέτωπος μ' αυτήν την επίθεση, δεν λησμονεί την δική του ευθύνη καθώς αισθάνεται την ανάγκη να καταδικάσει τον εαυτό του αν έστω κι ένας αδελφός του απολέσει την σωτηρία του. Στην κατάσταση της αμαρτίας, όμως, που βρίσκεται με θλίψη σκέφτεται πως αυτό που μετράει τελικά είναι μόνο να είχε υπάρξει άγιος. Ήταν τόσο εύκολο αυτό! Είναι όμως μαζί με τους ανθρώπους που υποφέρουν, μ' αυτούς που τον έχουν περισσότερο ανάγκη. Είμαι μέθυσος και πόρνος. 

Είχε όμως αγάπη γι'αυτούς τους ελάχιστους που τον είχαν ανάγκη, γι' αυτό και δεν φεύγει μακριά από το πεπρωμένο του και συλλαμβάνεται από την κοσμική εξουσία. Ο Γκρην με μια μεγαλειώδη φράση συνοψίζει την σχέση των δύο εξουσιών που μάχονται για την καρδιά του ανθρώπου: "Το μίσος είναι απλώς η αποτυχία της φαντασίας".