Μαρία Ιορδανίδου: Η Αυλή μας

Η δημιουργός της "Λωξάντρας" που άργησε να εμφανιστεί στα γράμματα αλλά όταν το έκανε χάρισε στην αναγνώστη όμορφες στιγμές, εξέδωσε το 1981, ημερομηνία σταθμός της νεοελληνικής ιστορίας καθώς στην εξουσία ανεβαίνει, και έκτοτε διατηρείται, το κίνημα των λαϊκιστών, ένα σύντομο αφήγημα, την "Αυλή μας" όπου πραγματεύεται ένα θέμα που είχε ήδη αρχίσει να συζητείται και να σχολιάζεται, αυτό της αποξένωσης των ανθρώπων στις σύγχρονες μορφές κατοικίας, τις πολυκατοικίες.

Είναι ένα θέμα που ακόμα και σήμερα μπορεί να δώσει αφορμή για προβληματισμό αλλά και να σταθεί ως σενάριο τηλεοπτικών σειρών. Η Ιορδανίδου όταν έγραφε την "Αυλή μας", ήδη σε μεγάλη ηλικία, είχε κατασταλάξει στις απόψεις της για τον σύγχρονο τρόπο ζωής τον οποίο συνέκρινε με αυτόν που έζησε στην Μικρά Ασία ως φορέας και δέκτης ενός διαφορετικού ήθους. Διαβάζοντας το βιβλίο, ωστόσο, τόσα χρόνια μετά, βλέπεις πως ελάχιστα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο, μάλλον οι απελπιστικά οριακές καταστάσεις που αναπτύσσονται σ' αυτούς τους κλειστούς χώρους πέρασαν ως νοοτροπία και στην ευρύτερη κοινωνική ζωή, από τον τρόπο που οδηγεί ο άνθρωπος της πολυκατοικίας ως τον τρόπο που "διασκεδάζει" στις καλοκαιρινές του διακοπές. Ένας είναι, βασικά, ο τρόπος: αυτός της οχλαγωγίας και της αγένειας.

"Περίεργο πράμα, και η Νέλλη κι εγώ, από τον καιρό που μπήκαμε σε πολυκατοικία αρχίσαμε να αισθανόμαστε τον εαυτό μας ξένο με το περιβάλλον μας". 

 Η μετάπτωση του αστού στον καθεστώς του μικροαστού δεν τον εμποδίζει να παρακολουθεί στοχαστικά τις εκδηλώσεις ζωής των φύσει μικροαστών, της κρίσιμης αυτής μάζας που ανόρθωσαν το λαϊκιστικό πολιτικό κίνημα σε φορέα εξουσίας και, τελικά, καταστροφής των τελευταίων ιχνών αστισμού στην Ελλάδα. Στην πολυκατοικία της Μαρίας Ιορδανίδου αυτόν τον ανθρωπότυπο παρακολουθούμε να έρχεται ορμητικά προς το κέντρο της ιστορίας.

Και βέβαια, κυριαρχεί πάντα στο νου της Ιορδανίδου η σύγκριση με τον άνθρωπο της Πόλης που ήταν πραγματικός νοικοκύρης στο σπίτι του και όχι καταναλωτής ή μεταπράτης, μικροαστός ελληνόψυχος: "Νοσταλγώ την εποχή που οι γυναίκες στην Πόλη αγαπούσαν το σπίτι τους.....Υψηλό βιοτικό επίπεδο και η ρωμιοσύνη κυριαρχεί από τη μια άκρη της Πόλης ως την άλλη. Δεν υπάρχει πείνα, δεν υπάρχουν  παιδιά που μαστίζονται από ελονοσία. Η γυναίκα δεν είναι υποδουλωμένη στον άντρα όπως στην ελεύθερη Ελλάδα, όπου ο αδελφός μπορεί να μαχαιρώσει την αδελφή του για λόγους τιμής και το δικαστήριο να τον αθωώσει".

Αυτή η αντίθεση του τότε της Πόλης και του σήμερα της ελληνικής μεγαλούπολης καθώς και η μετάλλαξη των ηθών που παρατηρεί η Ιορδανίδου, στην μεταλλαγή της νοοτροπίας της γυναίκας που ήταν αρχόντισσα στο σπίτι της στην Πόλη, διατηρεί το αναγνωστικό ενδιαφέρον για το κείμενο σε καλά επίπεδα σχεδόν 40 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση.