Γκάι Γκάβριελ Κέι: Τιγκανά

Ήταν το δεύτερο βιβλίο του Κέι που διάβασα μετά το "Ένα Τραγούδι για την Αρμπόν", το οποίο είχα διαβάσει πριν από αρκετά χρόνια. Ξαναδιάβασα λοιπόν Γκάι Γκάβριελ Κέι καταμεσής του καλοκαιριού, ένα βιβλίο στην κατηγορία του fantasy genre, αφενός για να συνδεθώ με το παρελθόν όπου τέτοιες ιστορίες διάβαζα με ευχαρίστηση, έπαιζα computer games που είχαν ως βάση τον κόσμο της φαντασίας (όπως αυτός ορίστηκε από τον Τόλκιν) και άκουγα epic metal που θεωρείται η μελοποιημένη εκδοχή αυτού του λογοτεχνικού είδους. 

Ωστόσο, αν και ο Γ.Γ.Κ. ξεκίνησε ως δημιουργός μυθιστορημάτων φαντασίας, στη συνέχεια προσανατολίστηκε περισσότερο στην κατασκευή ενός υβριδικού τύπου φανταστικού μυθιστορήματος που συνδυάζει και στοιχεία  από την πραγματική ιστορία μεταφερμένα όμως στον φανταστικό κόσμο. Έτσι στο "Τιγκανά" έχουμε καταστάσεις που θυμίζουν ιστορία της αναγεννησιακής Ιταλίας ενώ διατηρούνται και κάποια, λίγα όμως δίχως να είναι τα κυρίαρχα, στοιχεία από το είδος της φαντασίας: λίγη μαγεία που δεν μεταβάλλει την κεντρική αφήγηση και το νόημά της.

Πάντως σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα εξολοκλήρου βιβλίο φαντασίας με τα γνωστά του κλισέ, αλλά για ένα sui generis βιβλίο που συνδυάζει την φανταστική εκδοχή μιας ιστορικής κατάστασης με στοιχεία από το λογοτεχνικό είδος της φαντασίας. Σαφώς και τα όρια παραμένουν δυσδιάκριτα. Είναι σαφή πάντως τα στοιχεία εκείνα που διακρίνουν τις αρετές από τις αδυναμίες του Γ.Γ.Κ: κατ' αρχάς το βιβλίο είναι αρκετά μεγάλο, σχεδόν 800 σελίδες και η δράση δυσανάλογα μικρή σε σχέση με το μέγεθος του. Δεν υπάρχουν πολλά επεισόδια διότι έχει επικρατήσει η λογική της περιγραφής της εσωτερικής ψυχοσύνθεσης των χαρακτήρων που καταλαμβάνει πολλές παραγράφους κάθε φορά που πάει να προχωρήσει λίγο η δράση.

Αυτό έχει πάντως και τα θετικά του στοιχεία που δεν πρέπει ν΄αγνοηθούν: οι ήρωες δεν είναι μονοκόμματοι, έχουν ουσία και βάθος, αλλά σ' ένα μυθιστόρημα φαντασίας τούτη η ενδοσκόπηση των ηρώων θα έπρεπε να συνοδεύεται και με λίγο περισσότερο δράση. Το θέμα της αναλογίας, εντούτοις, είναι ζήτημα γούστου. Οι περιγραφές του πάντως είναι αληθινά καλλιτεχνικές, φερ' ειπείν ο κόσμος των διαφορετικών επαρχιών του Φοίνικα αναλύεται με λεπτομέρειες και με ζωντάνια. Η ιστορία αναφέρεται στη δράση μιας παρέας νέων κατά της τυραννίας που έχει συντελέσει στην απώλεια όχι μόνο της πατρίδας τους αλλά κι αυτού του ονόματος της, τους Τιγκανά. Στο βιβλίο υπάρχει η βασική δομή των καλών συνωμοτών εναντίον της διπλής τυραννίας του Brandin και του Alberico, ηγετών αντίστοιχα του Ygrath και του Barbandier. Η κακία των δύο, και κυρίως του πρώτου που ευθύνεται για την απώλεια της ταυτότητας του Τιγκανά δεσπόζει στη μυθοπλασία του Γ.Γ.Κ. Όμως όσο εξελίσσεται η ιστορία ένα γεγονός διαφοροποιεί την τύχη των τυράννων, ο έρωτας. Εδώ ο Γ.Γ.Κ. επιφυλάσσει ευνοϊκότερη μεταχείριση για τον κατακτητή του Τιγκανά, τουλάχιστον στο επίπεδο των εντυπώσεων στα μάτια του αναγνώστη: τον απεικονίζει πιο ανθρώπινο, σε αντίθεση με την ολοκληρωτική λογική εξουσιαστικών τάσεων του Alberico, με συναισθήματα και κάποια ευθυκρισία- σ' αυτό ευθύνεται η Dianora που μεταμορφώνει τον εαυτό της και τον Brandin: η ερωτική τους ιστορία είναι από τις πιο συγκινητικές του βιβλίου, όπως και ο τρόπος θανάτωσης του Brandin.

Ο Γ.Γ.Κ. δίχως να γράψει ένα αμιγώς βιβλίο φαντασίας, κατάφερε να ταξιδέψει το νου και την καρδιά του αναγνώστη στις περιπέτειες των λαών του Φοίνικα. Αν η εμμονή στην μικρολεπτομέρεια ενίοτε κουράζει, ικανοποιεί ωστόσο την καλλιτεχνική δίψα του αναγνώστη για όμορφες περιγραφές. Η τυραννοκτονία αμφότερων των τυράννων προσφέρει κάποια ηθική ικανοποίηση, και αν εκείνη του Alberico είναι απόλυτα δικαιολογημένη, ο τρόπος με τον οποίο θανατώνεται ο Brandin, από το σπαθί του εμπίστου του, φανερώνει πως το αίσθημα της δικαιοσύνης είναι αξεδιάλυτο από την δίψα για εκδίκηση όσες αλλαγές κι αν φέρνει ο χρόνος στις καρδιές των ανθρώπων.