Τάσος Αθανασιάδης: Αλβέρτος Σβάϊτσερ

Εκδόσεις Εστία (2008)

Εκπρόσωπος της λογοτεχνικής γενιάς του '30, και ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους του 20ου αιώνα, ο Αθανασιάδης έγραψε και σπουδαίες βιογραφίες καθώς και δοκιμιακό έργο άξιο προς μελέτη ακόμα και σήμερα. 

Η μυθιστορηματική βιογραφία του για έναν από τους μεγαλύτερους χριστιανούς ανθρώπους και καθολικό άνθρωπο του πνεύματος, τον Αλβέρτο Σβάϊτσερ, διαβάζεται με ενδιαφέρον παρά τον μισό αιώνα ζωής που έχει το έργο. Ευτύχησε ο Αθανασιάδης να έχει την "έγκριση" του μεγάλου Αλσατού γι' αυτό το κείμενο, όπως μας πληροφορεί η εισαγωγική επιστολή του Σβάϊτσερ στον Έλληνα συγγραφέα: "Τελείωσα την ανάγνωση του κειμένου σας, κι έμεινα κατάπληκτος απ' αυτό. Δίνετε μια πολύ σαφή ανάλυση των σκέψεων μου. Σας ευχαριστώ μ' όλη μου την καρδιά. Νιώθω πραγματικά συμπάθεια για το βιβλίο σας. Με καταλάβατε". Πόση ευτυχία θα ένιωσε ο Αθανασιάδης διαβάζοντας τούτες τις γραμμές!

Ο Αθανασιάδης, ουμανιστής συγγραφέας και ο ίδιος, είναι φυσικό να έλκεται από τη μορφή του στοχαστή και χριστιανού ανθρώπου της ηθικής πράξης Αλβέρτου Σβάϊτσερ. Ο Αλσατός ενσαρκώνει όλα εκείνα τα στοιχεία που καθιστούν έναν άνθρωπο άξιο του ονόματος αυτού: μέγιστος θεολόγος, πάστορας, μουσικός εκτελεστής των έργων του Μπαχ, αφιερωμένος στην ιεραποστολή ανάμεσα στους ελάχιστους εκείνους αδελφούς του Ιησού, ιατρός που θυσιάζεται για την υγεία και την αξιοπρέπεια των Αφρικανών, ειρηνιστής, συγγραφέας σημαντικών θεωρητικών κειμένων, αλλά και κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης. Είχε όλα εκείνα τα στοιχεία ικανά να γοητεύσουν έναν στοχαστή σαν τον Αθανασιάδη ο οποίος στο μυθιστορηματικό του έργο προβάλλει ως πρότυπα ηθικές μορφές.

Ο Σβάϊτσερ, όπως τον κατανοεί ο Αθανασιάδης, δεν μπορεί να ερμηνευτεί σωστά αν δεν ληφθεί υπόψη η χριστιανική του κλήση- "ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν, ος δ' αν απολέση την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού, ευρήσει αυτήν". Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την εντολή αυτή,  θα σπουδάσει ιατρική εγκαταλείποντας μια μεγάλη καριέρα στο χώρο των θεολογικών γραμμάτων προκειμένου να συνδράμει στην ίαση των αφρικανών αδελφών του που μαστίζονται από μεταδοτικές ασθένειες.  Έτσι ξεκινά ένα έργο που με ανθρώπινα δεδομένα θα ήταν αδύνατο να καρποφορήσει αν δεν υπήρχε η ολοζώντανη παρουσία του αγίου πνεύματος σε κάθε εκδήλωση της αφρικανικής περιπέτειας του Σβάϊτσερ στη χώρα της Γκαμπόν. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά η εκ του μηδενός δημιουργία ενός νοσοκομείου την οποία ο Σβάϊτσερ είχε θέσει ως σκοπό ζωής, αντιπαλεύοντας στοιχεία της φύσης και εμπόδια που έθεταν οι ιστορικές συνθήκες.

O Αλβέρτος Σβάϊτσερ είχε ως φιλοσοφικό οδηγό τον "σεβασμό προς τη ζωή", μια αντίληψη την οποία ο ίδιος θεωρεί ως προσωπική συμβολή στο χώρο του πνεύματος αλλά με καθολικές αξιώσεις- η ζωή του δικαιολογεί αυτόν τον χαρακτηρισμό και, μπορούμε να πούμε, την ετικέττα. Ο σεβασμός προς τη ζωή σημαίνει να βλέπεις τον άλλο άνθρωπο όπως τον είδε ο Χριστός, απαλλαγμένος από κάθε είδους ιδιοτέλεια ή προσωπικό συμφέρον. Έτσι εξηγείται και η αντιαποικιοκρατική του στάση: 'Όταν χρειάστηκε να ρωτήσει αν έχουμε- εμείς οι "πολιτισμένοι" - το δικαίωμα να επιβάλουμε την κυριαρχία μας σε λαούς πρωτόγονους, δε δίστασε ν' απαντήσει ο ίδιος μ' ένα κραυγαλέο "όχι", όσο ο μοναδικός σκοπός μας είναι ν' αποσπάσπυμε απ' τις χώρες τους υλικά κέρδη".

Τάσος Αθανασιάδης

Η ζωή του Αλβέρτου Σβάϊτσερ συνιστά άφθαρτο ηθικό πρότυπο ακόμα και στην εποχή μας. Ευτυχήσαμε να έχει ασχοληθεί μαζί του ο Τάσος Αθανασιάδης, ένας πραγματικός καλλιτέχνης του λόγου και να μας δώσει κάτι από το μεγαλείο του μεγάλου ανθρωπιστή και αληθινού χριστιανού ανθρώπου.  Ισχύουν ακόμα και σήμερα τα εισαγωγικά λόγια του Αθανασιάδη: "σε μια εποχή, που καλλιεργεί συστηματικά την εχθρότητα,  η μορφή του Αλβέρτου Σβάϊτσερ αναδίνει ένα παρήγορο μεγαλείο".