Κωνσταντίνος Χατζόπουλος: Φθινόπωρο

Το 1917 κυκλοφόρησε το Φθινόπωρο του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου και γι' αυτό το βιβλίο ο χρόνος έχει αφήσει πάνω του τα σημάδια του, αν και η αναγνωστική εμπειρία που σου προσφέρει το συγκεκριμένο βιβλίο σ' αφήνει με την επιθυμία να διαβάσεις ακόμα περισσότερα πράγματα απ' αυτόν τον συγγραφέα για να τον γνωρίσεις καλύτερα.

Το εντυπωσιακό στοιχείο σ' αυτήν την έκδοση δεν είναι το κείμενο του Χατζόπουλου αυτό καθ' αυτό, αλλά το εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης της "Σύγχρονης Εποχής" (2013) απ' όπου και διάβασα το βιβλίο.  Λέει κάπου ο συγγραφέας του εν λόγω σημειώματος, απηχώντας φυσικά την εκδοτική ιδεολογία της "Σύγχρονης Εποχής":

"Είναι αλήθεια ότι το Φθινόπωρο αποτελεί σημαντικό επίτευγμα της ελληνικής πεζογραφίας. Είναι όμως το ίδιο φανερή κι η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα του. Πίσω από τη "μαγεία", τη "γοητεία", τη μελαγχολία", την "ποίηση", και τη δήθεν "αδυναμία να κατανοηθεί με τη λογική", το Φθινόπωρο ενσαρκώνει την γκρίζα πραγματικότητα, την άνανθη, την άσκοπη, τη θρυμματισμένη ψυχική κατάσταση, την άδικη και παράλογη διάρθρωση της εκμεταλλευτικής κοινωνίας".

Κ. Χατζόπουλος

Είναι εντυπωσιακό πόσο παραμορφωτικά μπορεί να διαβαστεί ένα κείμενο και ν' αποδοθούν προθέσεις σ΄έναν συγγραφέα ο οποίος, σύμφωνα με την ανάλυση του εκδότικού οίκου "Σύγχρονη Εποχή" υπήρξε οπαδός του σοσιαλισμού και βοήθησε στη διάδοση της σοσιαλιστικής ιδεολογίας στην χώρα του. Από το κείμενο, ωστόσο, του Φθινοπώρου δεν συνάγεται από πουθενά ότι ο συγγραφέας καταφέρεται εναντίον της "παράλογης διάρθρωσης της εκμεταλλευτικής κοινωνίας". Ίσως να ήθελε να γράψει ένα ρομαντικό αφήγημα, χρησιμοποιώντας το υπερβατικό στοιχείο της φύσης και των υπαινικτικών εκφράσεων των χαρακτήρων του προκειμένου να προσδώσει μια καταθλιπτική και ατελέσφορη ερωτική ιστορία, αυτή του Στέφανου και της Μαρίκας,  μέσα σ' ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου κυριαρχούσε η χαμηλών τόνων εχθρότητα. Αυτό είναι το επίτευγμα του Χατζόπουλου και όχι η καταδίκη των εκμεταλλευτικών μορφών της κοινωνίας όπου ζούσε. 

Στο μυθιστόρημα αυτό δεν υπάρχουν ούτε όμορφες στιγμές, ούτε όμορφες εικόνες αλλά η επικράτηση ενός ανολοκλήρωτου πνεύματος, ανολοκλήρωτων συναισθημάτων και μιας υπόκωφης καχυποψίας από τη μεριά των συγγενών οι οποίοι, κατά την γνώμη μου, συνιστούν και τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες λόγω των υπαινικτικών βλεμμάτων και της εξ απαλών ονύχων εκδηλώμενης κακίας.  Είναι ένα ανάγνωσμα που σου αφήνει μια στυφή γεύση, η έλλειψη πλοκής δεν μπορεί να αντικατασταθεί μόνο από την περιγραφή ωραίων ψυχικών ή φυσικών εικόνων- η ακινησία και η μουντάδα του φθινοπώρου ως εποχής, το μεταβατικό στάδιο που αυτό σημαίνει, εκδηλώνεται σε κάθε σελίδα του Χατζόπουλου δημιουργώντας ανάλογα αποπνικτικά αισθήματα και στον αναγνώστη.