Ο Βιογράφος του Κάφκα

Βιογραφίες για τον ερμητικό συγγραφέα της Πράγας έχουν γράψει αρκετοί.  O επιστήθιος φίλος του Μαξ Μπροντ μας έδωσε την πρώτη καταγραφή της ζωής του Κάφκα. Ακολούθησαν και άλλοι, όπως ο Nicholas Murray, ο Ernst Pawel, ο Klaus Wagenbach, ο Elias Canetti.

Αλλά πλέον η πληρέστερη βιογραφία και το έργο αναφοράς για οποιονδήποτε θέλει να ξεκινήσει να μελετά Κάφκα, το έργο και την εποχή του, είναι η τριλογία του Γερμανού Reiner Stach ο οποίος αφιέρωσε είκοσι χρόνια από τη ζωή του προκειμένου να παρουσιάσει ένα έργο που πιστεύω πως θ' αντέξει στο χρόνο όχι μονάχα στο πλαίσιο των καφκικών σπουδών αλλά και στον τρόπο που πρέπει να γράφονται βιογραφίες. 

Ο Κάφκα που κι αυτός ο ίδιος, όπως μας λέει ο Stach, διάβαζε περιπαθώς βιογραφίες και αυτοβιογραφίες προσπαθώντας ν' αποκωδικοποιήσει τρόπους ζωής σημαντικών ανθρώπων, θα έμενε ευχαριστημένος από το μόχθο του Stach. 

Εξαιρετική είναι βέβαια και η μεταφράστρια Shelley Frisch που απέδωσε σε άψογα αγγλικά την τριλογία του Stach. Εξηγεί η ίδια τη δυσκολία που είχε αυτό το έργο: "Over the years, I have often been asked whether this biography has been difficult to translate. Every text firmly resists translation, although every text is also ultimately translatable- and this one is no exception. A work as beautifully crafted as Reiner Stach's Kafka biography sets a high stylistic bar and requires the translator to capture the voices of Kafka the letter-writer, Kafka the diarist, and Kafka the story-teller as well as Stach the biographer, whose semantic and syntactic choices dazzle the reader as fully as the facts and the ideas themselves".

Reiner Stach

Για ποιό λόγο είναι έργο αναφοράς το έργο του Stach; Είναι διότι δεν μας δίνει απλώς μια περιγραφική και χρονολογική καταγραφή της ζωής του Κάφκα, αλλά διότι προσπαθεί να εμβαθύνει αφενός στο περιβάλλον- οικογενειακό, πνευματικό, διεθνές- στο οποίο έζησε, και αφετέρου να απαντήσει στο ερώτημα για το τι διαμόρφωσε τον Κάφκα ως χαρακτήρα της δικιάς του ύπαρξης και ως συγγραφέα. 

Σημαντικό είναι ακόμα το γεγονός πως ο Stach χρησιμοποίησε υλικό, κυρίως ημερολόγια του Brod, που δεν είχαν ληφθεί προηγουμένως υπόψη για τις βιογραφίες του Κάφκα. Ολοκληρώνοντας την βιογραφία μου έμειναν κάποια αναπάντητα ακόμα ερωτήματα, κάποιες εκκρεμότητες όσον αφορά την προσωπικότητα της τελευταίας φιλενάδας του Κάφκα Dora Diamant, για την οποία υπάρχει η μυθιστορηματική μελέτη της Kathi Diamant : Kafka's Last Love: The Mystery of Dora Diamant.