Enzo Traverso, Οι ρίζες της ναζιστικής βίας

Οι εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου συνεχίζουν να εκδίδουν βιβλία αντιεμπορικά αλλά με μεγάλη πνευματική αξία, και ανάμεσα σ' αυτά είναι, δίχως αμφιβολία, τα βιβλία του Enzo Traverso.

Το συγκεκριμένο διαβάζεται απνευστί. Δικαιολογημένα, καθώς πρόκειται για μια κατάβαση στην άβυσσο του μηδενός που οριοθετείται από την έλευση και την πολιτική του ναζισμού έναντι των Εβραίων, ο ναζισμός, όπως τον αντιλαμβάνεται ο Traverso, ως μια από τις δυνατές εναλλακτικές του δυτικού πολιτισμού.

Δίχως να αμφισβητεί τα επιτεύγματα της Δύσης, ο Traverso αντίθετα από άλλους θεωρητικούς επιδιώκει να εντοπίσει τον ναζισμό στην ιστορία της Δύσης , "στην Ευρώπη του βιομηχανικού καπιταλισμού, της αποικιοκρατίας, του ιμπεριαλισμού, της ανάπτυξης των σύγχρονων επιστημών και τεχνολογιών, στην Ευρώπη του ευγονισμού, του κοινωνικού δαρβινισμού, κοντολογίς στην Ευρώπη του "μακρού" 19ου αιώνα που έκλεισε στα πεδία των μαχών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου". 

Enzo Traverso

Δεν ήταν ο ναζισμός γέννημα της ιδιαιτερότητας του γερμανικού λαού, αλλά η συμπύκνωση ιδεολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων οι οποίοι αποτέλεσαν κοινούς τόπους για τον δυτικό πολιτισμό από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης και μετά. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται η Δύση το γεγονός του πολιτικού θανάτου, μέσω της χρήσης της λαιμητόμου, από την εποχή της Τρομοκρατίας ως τον τρόπο οργάνωσης της καπιταλιστικής παραγωγής, τις ιμπεριαλιστικές πρακτικές και την πολιτισμική λογική της αποικιοκρατίας, την κατανόηση του μη δυτικού ανθρώπου ως μη-ον, τις μαζικές σφαγές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όλ' αυτά σε έναν θανάσιμο συνδυασμό συμπυκνωμένα στην κοσμοαντίληψη του ναζιστικού κόμματος, αλλά και μ' έναν ιδιαίτερο παράγοντα ακόμα που συνιστά την δική του πρωτοτυπία: τις βιολογικές και φυλετικές βάσεις της κυριαρχίας του, ειδικά στην Ανατολική Ευρώπη και στον τρόπο που έβλεπε τους Σλάβους και τους Εβραίους, ως φορείς υπανθρωπισμού. 

Το συμπέρασμα λοιπόν του Traverso είναι εκπληκτικό: "Η ιδιαιτερότητα του ναζισμού δεν έγκειται λοιπόν στην αντίθεσή τους προς τη Δύση αλλά στην ικανότητά του να πετύχει μια σύνθεση ανάμεσα στις διάφορες μορφές της βίας της".

Η κριτική αποτίμηση που προκρίνει ο Traverso οφείλουμε να τη λάβουμε σοβαρά υπόψη όταν ομιλούμε ενθουσιωδώς για τη Δύση, τον ορθολογισμό κλπ, αναπαράγοντας κάθε εκκοσμικευμένη ουτοπία.