Αλέξανδρος Δουμάς: Κόμης Μοντεχρήστος

Αποτελεί εκδοτικό παράδοξο που ένα από τα εμβληματικά έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, ο "Κόμης Μοντεχρήστος" του Αλέξανδρου Δουμά δεν υπάρχει μεταφρασμένο στην ολότητα του στα ελληνικά παρά το βρίσκουμε σε διάφορες συντομεύσεις. Είναι γεγονός πως είναι βιβλίο ποταμός, μια έκδοση θα ήθελε πάνω από 1000 σελίδες, ίσως σε δύο τόμους, αλλά αυτά τα βιβλία είναι για τολμηρούς εκδότες που θα ήθελαν να ρισκάρουν και για αναγνώστες που ξενυχτούν πάνω από τις σελίδες αγωνιώντας για την εξέλιξη του έργου και των περιπετειών των πρωταγωνιστών του, όσο κι αυτές είναι εν πολλοίς γνωστές από τις παιδικές εκδόσεις του έργου ή από τις αρκετές μεταφορές του στην κινηματογραφική οθόνη. Ας είναι καλά τα "Κλασικά Εικονογραφημένα"

που μύησαν αρκετά παιδιά στη σοβαρή και κλασική λογοτεχνία, κι έτσι, αν και έχουν περάσει αμέτρητες δεκαετίες από τότε που εμείς, ως νεοσσοί της ανάγνωσης, κλέβαμε χρόνο από τα ασήμαντα μαθήματα του σχολείου για να διαβάσουμε έργα λογοτεχνικά ή φιλοσοφικά που προσπάθησαν να ανοίξουν, έστω για λίγα, τα μάτια μας στον κόσμο, ήταν τόσο έντονη αυτή η ιστορία του Εδμόνδου Νταντές που όταν πιάσαμε την αγγλική μετάφραση του βιβλίου (900 πυκονογραμμένες σελίδες), οι μνήμες ξύπνησαν και λαχανιασμένες έτρεξαν να συναντήσουν εκείνες τις λεπτομέρειες και λεπτές αποχρώσεις της ιστορίας προκειμένου να αισθανθούν ότι βρίσκονται ξανά στα χρόνια της νεότητας.

Ο Δουμάς έγραψε τον Κόμη Μοντεχρήστο ταυτόχρονα με το άλλο έπος, τους Τρεις Σωματοφύλακες και δημοσιευόταν σε συνέχειες, όπως συνηθιζόταν τότε, μεταξύ 1844 και 1846. Από τα έργα που επηρέασαν τον Δουμά και ρίχνουν την σκιά τους στον Κόμη Μοντεχρήστο είναι οι "Χίλιες και Μια Νύχτες" στις οποίες γίνεται αναφορά αρκετές φορές στο βιβλίο του. Η ιστορία είναι γνωστή, ο Εδμόνδος Νταντές βρίσκεται θύμα μιας πλεκτάνης των φίλων του, κατηγορείται άδικα πως συμμετέχει σε συνωμοσία υπέρ του εξόριστου Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Η πορεία που θ' ακολουθήσει από την φυλάκιση στο κάστρο του Ιφ μέχρι την δραπέτευση, την εύρεση του μυθικού θησαυρού στην νησίδα του Μοντεχρήστου, και η μετέπειτα δρομολόγηση της εκδίκησης συνιστούν ανάγνωσμα που δικαιώνει τον ορισμό της περιπέτειας, της ανατροπής και της ίντριγκας. Από τις μορφές που μένουν αξέχαστες στο βιβλίο, για τα δικά μου γούστα, είναι ο αββάς Φαρία, αιχμάλωτος κι αυτός στο κάστρο του Ιφ που θα μυήσει τον Νταντές στη γνώση και στα μυστικά της επιστήμης. Σε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές του βιβλίου ο Νταντές λέει στον Φαρία "....αλλά ο πραγματικός θησαυρός δεν είναι αυτός, αγαπημένε μου φίλε, που με αναμένει πίσω από τα μουντά βράχια του Μοντεχρήστου, αλλά είναι η παρουσία σου, η κοινή μας ζωή πέντε ή έξι ώρες καθημερινά, παρά τους δεσμοφύλακές μας....είναι οι ακτίνες της ευφυίας που απέσπασες από το μυαλό μου, οι γλώσσες που εμφύτευσες στη μνή μου, και οι οποίες ρίζωσαν εκεί μέσα με όλες τις φιλολογικές διακλαδώσεις τους.....Χρωστώ σε σένα το αληθινό μου αγαθό, την τωρινή μου ευτυχία....και όλοι οι ηγεμόνες του κόσμου, ακόμα και αυτού του Καίσαρα Βοργία, δεν θα μου τη στερήσουν". Βρίσκω αναλογίες με την άλλη μεγάλη μορφή των γαλλικών γραμμάτων, του επισκόπου Μαγδαληνή, υπόδειγμα χριστιανού ανθρώπου, όπως τον απεικονίζει ο Βίκτωρ Ουγκώ στην "Παναγία των Παρισίων". Το ερώτημα που τίθεται στην ψυχή του Κόμη Μοντεχρήστου κατά τη διάρκεια των περιπετειών του, στο δρόμο της εκδίκησης, είναι κατά πόσο ο εκδικητικός του οίστρος αποτελεί και έργο της Θείας Πρόνοιας. Αυτό το ερώτημα θα απασχολεί τον Νταντές όσο φθάνει στην κορύφωση του δράματος.