Αλμπέρτο Μανγκέλ, ένα πρότυπο.

Ο Αλμπέρτο Μανγκέλ είναι ένας πολύ ευτυχισμένος άνθρωπος. Ζει ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες βιβλία, τα οποία για να τα στεγάσει ανακαίνισε ένα παλιό μεσαιωνικό πρεσβυτέριο κάπου στη νοτιοδυτική Γαλλία. Έναν χώρο όπου, όπως λέει ο ίδιος, τα βιβλία αναπαράγονται μέσα στη νύχτα!

A History of Reading, εκδόσεις Viking 1996

Τον συγγραφέα Μανγκέλ τον είχα γνωρίσει πριν από πολλά χρόνια όταν είχα παραγγείλει ένα δέμα με βιβλία από την Αμερική και ανάμεσα στα πολύτιμα αποκτήματά μου ήταν και το "A History of Reading" που αργότερα μεταφραστηκε και στα ελληνικά. Ήταν η πρώτη επαφή μου με τον Μανγκέλ, ένα βιβλίο για το βιβλίο και το πάθος της ανάγνωσης, μια ιστορική και κοινωνιολογική καταγραφή που με εντυπωσίασε. Αργότερα έχασα τα ίχνη του συγγραφέα για να τον ξαναθυμηθώ και πάλι πρόσφατα αναζητώντας γι' αυτόν διάφορες πληροφορίες από το διαδίκτυο.

Ο Μανγκέλ ομολογεί ως βασική του ιδιότητα αυτή του αναγνώστη, η ανάγνωση βιβλίων προσδιορίζει το είναι του. Γεννημένος το 1948 στο Μπουένος Άιρες ήρθε γρήγορα σ' επαφή με πολλές και διαφορετικές κουλτούρες, καθώς ο πατέρας του ήταν ο πρεσβευτής της Αργεντινής στο Ισραήλ. Την ισπανική γλώσσα και λογοτεχνία τις γνώρισε αργότερα από την αγγλική όπως παραδέχεται ο ίδιος, αν και το καθοριστικό γεγονός που τον σημάδεψε ήταν η γνωριμία του με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες όταν ο έφηβος Αλμπέρτο εργαζόταν σ' ένα βιβλιοπωλείο στην πρωτεύουσα της Αργεντινής. Ο Μπόρχες τότε ήταν τυφλός, αλλά όχι εντελώς όπως αποκάλυψε ο Μανγκέλ σε μια συνέντευξή του, δεν μπορούσε βέβαια να διαβάσει όμως είχε την μαγική ικανότητα να διακρίνει τίτλους βιβλίων στο βιβλιοπωλείο όπου εργαζόταν ο μικρός Αλμπέρτο.

Στο σπίτι του Μανγκέλ, κάποια βιβλία

Ο Μπόρχες πρότεινε τότε στον Μανγκέλ κάποια απογεύματα να πηγαίνει σπίτι του και να του διαβάζει βιβλία, και για τα επόμενα τρία σχεδόν χρόνια ο Αλμπέρο Μανγκέλ υπήρξε ο προσωπικός αναγνώστης βιβλίων για τον μεγάλο αργεντινό συγγραφέα, ο οποίος δεν περιοριζόταν σε μια παθητική ακρόαση των όσων του μετέδιδε ο Μανγκέλ αλλά τροφοδοτούμενος από την υπερδιογκωμένη μνήμη του- μιας και τα περισσότερα βιβλία που διάβαζε ο Μανγκέλ ο Μπόρχες ήδη τα γνώριζε- προέβαινε σε απίθανες γλωσσολογικές, υφολογικές και λεπτομερείς παρατηρήσεις γύρω από την φύση του αναγνώσματος που εξέπλητταν τον αμαθή, ακόμα, Μανγκέλ. 

O Μανγκέλ έχει δώσει πολλές διαλέξεις σε τρεις, τουλάχιστον, γλώσσες, απ' όσο μπόρεσα να βρω το Youtube. Μιλά με χαρακτηριστική άνεση τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα ισπανικά, σ' ένα αργό μελωδικό τέμπο κάθε μια απ' αυτές τις γλώσσες προσέχοντας ακόμα κι όταν μιλά εκτός κειμένου να είναι ακριβής και περιεκτικός στις εκφράσεις του. Οι τρεις γλώσσες που μιλά καθόρισαν και τον τρόπο οργάνωσης της τεράστιας βιβλιοθήκης του στη Γαλλία: υπάρχει ένα τμήμα στα αγγλικά, ένα στα γαλλικά και ένα ακόμη στα ισπανικά. Τα βιβλία που αναφέρονται στα βιβλία είναι ένα ακόμα μεγάλο τμήμα. Ο ίδιος λέει πως η βιβλιοθήκη του πέρασε από πολλά στάδια, από τα πρώτα παιδικά του χρόνια ως τις πολλές μετακομίσεις, από τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας στην Αργεντινή όπου μπορούσες να συλληφθείς έχοντας στην κατοχή σου ένα απαγορευμένο βιβλίο, το ταξίδι των βιβλίων μέσα σε χαρτόκουτα εναλλάσονταν με την αναπαυτική τους θέση στα ράφια των βιβλιοθηκών που έστηνε ο Μανγκέλ σε διάφορα σπίτια και σε πολλές πόλεις ως την τελευταία του κατοικία που είναι το πρεσβυτέριο της νοτιοδυτικής Γαλλίας. 

Ο Μανγκέλ είναι, και σ' αυτό με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, εναντίον του δανεισμού βιβλίων. Αν θέλω, λέει σε ένα κείμενο του, να δώσω σε κάποιον να διαβάσει ένα βιβλίο προτιμώ να τυ το φωτοτυπίσω, διότι ο δανεισμός ενός βιβλίου είναι παρακίνηση για την κλοπή του. Αυτό η ηθική στάση δεν μας απαγορεύει να την χαλαρώνουμε όταν οι συνθήκες επιβάλλουν να "απαλλοτριώσουμε" βιβλία από προθήκες βιβλιοπωλείων ή βιβλιοθηκών, αυτό δεν το λέει ο Μανγκέλ αλλά εγώ. Αν είχα επισκεφθεί το σπίτι του δύσκολα θα αντιστεκόμουν στον πειρασμό να αφαιρέσω κάποιους τόμους που θα τους είχα άμεση ανάγκη!  

Παρά την τεράστια βιβλιοκατοχή, ο Μανγκέλ είναι συντηρητικός στα αναγνώσματα και στις επιλογές του. Κάπου αναφέρει πως είχε αποβάλλει από τα ράφια της βιβλιοθήκης του το "American Psycho" του Μπρετ Ήστον Έλλις λόγω της σκληρής και ηθελημένης βίας που βρίσκεται στις σελίδες του, λέγοντας μάλιστα πως δεν θα χάριζε σε κάποιον ένα βιβλίο που δεν αγαπούσε ο ίδιος. Επίσης, έχοντας περάσει τα 60 του χρόνια προτιμά να διαβάζει όχι καινούργια πράγματα αλλά παλιό και καλό υλικό. 

Ο Αλμπέρτο Μαγνκέλ είναι ένας άνθρωπος που ανακάλυψε το είναι μέσω του διαβάσματος, είναι ένα πρότυπο στο οποίο οφείλουμε να επανερχόμαστε για έμπευση και μίμηση.