Ιουλία Ιατρίδη: Τα πέτρινα λιοντάρια

Εκδόσεις Εστία (2013)

Απολαυστική η γραφή και η αναγνωστική εμπειρία που προσφέρει η ξεχασμένη σήμερα Ιουλία Ιατρίδη (1914-1996), η οποία έκανε αρκετές μεταφράσεις ισπανόφωνων κλασσικών συγγραφέων τη δεκαετία του 60 και του 70. Τα "Πέτρινα Λιοντάρια" κυκλοφόρησαν το 1964 ενώ έγινε και τηλεοπτική σειρά τη δεκαετία του 80. 

Η Πανώρια Φωκιανού είναι ένα κορίτσι που σώζεται από τη μικρασιατική καταστροφή και πολύ μικρό , δίχως γονείς, φθάνει στην Αθήνα μόνη με μοναδική επιλογή που έχει την επιβίωση. Η Ιατρίδη παρακολουθεί την ηρωίδα της η οποία εργάζεται ως εσωτερική βοηθός σε διάφορα αθηναϊκά σπίτια και γνωρίζεται με διαφορετικούς ανθρώπους την ψυχοσύνθεση των οποίων προσπαθεί να καταλάβει. Υπάρχει ένα ελάττωμα όμως: η Πανώρια δεν ακούει καλά, είναι "κουφάλογο" αλλά τούτη η αναπηρία της είναι το μικρότερο ελάττωμα και εμπόδιο που έχει προκειμένου να επικοινωνήσει με τους γύρω της. 

Αν και δεν έχει καμιά μόρφωση και δεν μπορεί να κατανοήσει έτσι τι σημαίνουν τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που θα ζήσει (πόλεμος, εμφύλιος, οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση), εντούτοις έχει μια σπάνια διαίσθηση να διακρίνει το καλό από το κακό. Ακόμα και όταν τίθεται θέμα άμεσης επιβίωσης και πρέπει να επιλέξει το κακό (όπως της έλεγε ο τελευταίος της, και πιο γραμματιζούμενος, εργοδότης της), δεν το κάνει διότι μέσα της μιλά ο ηθικός νόμος, ο νόμος που είναι εγγεγραμμένος στη φύση των ανθρώπων και ενεργοποιείται με την προσωπική βούληση. Η Πανώρια αν και θα βρεθεί πολλές φορές σε δύσκολη θέση από την κακότητα των ανθρώπων, που είναι αυτοί με τους οποίους μοιράζεται την ίδια στέγη δουλεύοντας στην υπηρεσία τους, δεν θα υποκύψει σε κάθε είδους πειρασμό διατηρώντας μια, σχεδόν υπερφυσική για τις μέρες μας, αγνότητα.

Ιουλία Ιατρίδη

Η αγνότητα της καρδιάς της φθάνει έως την άρνηση, τελικά, αυτού που ποθούσε περισσότερο προκειμένου να διατηρήσει την αγνότητα των προθέσεων της, κι έτσι τα "πέτρινα λιοντάρια" που θα μπορούσε να είναι σύμβολο επιδεικτικού πλούτου, γίνονται σύμβολο της προσωπικής της αξιοπρέπειας, της μη υποταγής της στο κακό: "έτσι σώθηκαν. Απόμειναν άθικτα, θρονιασμένα μέσα μου, ν' αναβαστούν την καρδιά μου".

Πανώρια Φωκιανού- μια από τις πιο ελκυστικές γυναικείες μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας η οποία δεν χάνει την ψυχή, και τη λογική της παρά την ύπαρξη του "γυάλινου τοίχου" που τη χώριζε από τους ανθρώπους. Μία εξαιρετική αφήγηση.