John Dickson Carr: Ο ασώματος άνθρωπος

Εκδόσεις Τόπος (2008) Μτφρ: Ν. Γαλανόπουλος

Το 1935 κυκλοφόρησε αυτό το εμβληματικό αστυνομικό μυθιστόρημα γρίφων του Τζων Ντίκσον Καρ, και έκτοτε συνεχίζει να βασανίζει τους αναγνώστες με την δαιδαλώδη του πλοκή και την εντελώς απίθανη ευρηματική λύση, η οποία ωστόσο μοιάζει λογική σύμφωνα με τα δεδομένα που φρόντισε ο συγγραφέας να σου παρουσιάσει.

Ο Ντίκσον Καρ ανήκει σε μια ξεχασμένη εποχή αστυνομικών συγγραφέων όπου δεν είχε γι' αυτούς τόσο μεγάλη σημασία η κοινωνική απεικόνιση του εγκλήματος ή η ψυχολογία του δράστη, ή η εστίαση του φακού στην ιδιαίτερη μορφή του ντετέκτιβ. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το παιχνίδι ενός παζλ, χιλιάδες κομμάτια ανακατεμένα αναζητούν τον ιδιοφυή εκείνο νου που θα τα βάλει στη σωστή τους θέση για να εμφανιστεί η αληθινή εικόνα που κρύβεται πίσω από το χάος. Τον ρόλο αυτό στον "Ασώματο Άνθρωπο" (The Hollow Man) αναλαμβάνει ο λεξικογράφος δρ. Γεδεών Φελ. Δεν είναι ο κεντρικός ήρωας με τον οποίο μπορείς να ταυτιστείς- οι υπέμετρες νοητικές του ικανότητες σε συνθλίβουν. Αισθάνεσαι, όταν αρχίζει να αναπτύσσει τη λύση του γρίφου, πως είσαι ένας διανοητικά καθυστερημένος, νιώθεις την ταπείνωση αλλά παράλληλα και τον θαυμασμό για το πως κατορθώνει να συνθέσει έναν κόσμο μέσα από το χάος των δεδομένων.

Το μυθιστόρημα ανήκει στο είδος εκείνο των αστυνομικών ιστοριών που ασχολούνται με υποθέσεις που διαδραματίζονται σε κλειστά δωμάτια. Πρόκειται για ένα είδος αστυνομικής ταχυδακτυλουργίας. Πώς είναι δυνατό να συνέβη το έγκλημα, ή μάλλον πως διέφυγε ο δράστης από έναν κλειστό χώρο.  Ο Γεδεών Φελ προτού φθάσει στη λύση αναπτύσσει ενώπιον μας μια ολόκληρη διατριβή, μια σειρά εναλλακτικών προσεγγίσεων γι' αυτό το είδος των εγκλημάτων σε κλειστούς χώρους και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής τους. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μας χαρίζει και μια καταγραφή των σημαντικότερων έργων άλλων αστυνομικών συγγραφέων που επιχείρησαν να ανασυνθέσουν παρόμοιους γρίφους στην ιστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας. Μέσα δηλαδή στον "Ασώματο Άνθρωπο" δεν έχουμε μόνο μια πλοκή αλλά και μια επιστημονική έρευνα, ταυτόχρονα, πάνω στο είδος της συγκεκριμένης εγκληματικής συμπεριφοράς και παράθεση προτεινόμενων λύσεων. 

John Dickson Carr

Ο αναγνώστης θα προσπαθήσει μέσα από τα στοιχεία που προσκομίζει ο συγγραφέας να ανακαλύψει κι αυτός με τη σειρά του την πραγματική αλληλουχία των γεγονότων και να φανερώσει τον δράστη των εγκλημάτων. Δεν θα τα καταφέρει. Ο Γεδέων Φελ ανατρέπει κάθε λογική παραδοχή για να καταλήξει στη μόνη δυνατή και λογική λύση ανατρέποντας τους ευσεβείς πόθους του αναγνώστη που απλώς μένει να τον παρακολουθεί ενεός, σαν να έβλεπε έναν μεγάλο καλλιτέχνη να διευθύνει ένα πολυσήμαντο συμφωνικό έργο. 

"Θέλεις να δεις τον δολοφόνο που κυνηγούσες όλες αυτές τις μέρες;" λέει ο Γεδεών Φελ απευθυνόμενος στον επόπτη Χάντλι, αλλά εμμέσως σε καθέναν από μας. Και τότε αρχίζει να ξετυλίγει αργά αλλά βασανιστικά τον μίτο της δικιάς μας ταπείνωσης μπροστά στο απρόσμενο της αλήθειας.