Βλαντιμίρ Βολκώφ: Ο επισκέπτης του Πάπα

Εκδόσεις Εν Πλω (Μάιος 2013)

Η εκλογή του Πάπα Ιωάννη Παύλου του 1ου το 1978 καθώς και το απρόσμενο φυσικό του τέλος λίγες μόλις μέρες μετά την εκλογή του στον θρόνο του αποστόλου Πέτρου παρήγαγε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας και όμορφα σενάρια που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν το γεγονός της εκδημίας του. Αυτός ο τελευταίος Ιταλός Πάπας θεωρήθηκε από όλους ως ένας ιδιαίτερα ταπεινός Πάπας ο οποίος θα μπορούσε να αλλάξει τον ρόλο της Καθολικής Εκκλησίας δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ευαγγελική πτωχεία, μειώνοντας την επιρροή της παπικής κουρίας και συμβάλλοντας στην χριστιανική ενότητα.

Η απρόσμενη όμως εκδημία του άλλαξε το ρου της ιστορίας καθώς ήταν ο διάδοχός του εκείνος που έπαιξε τον πλέον αποφασιστικό ρόλο στο γκρέμισμα των ψεύτικων ειδώλων της υπό σοβιετικής επιρροής ανατολικής Ευρώπης.

Ο Γάλλος συγγραφέας ρωσικής καταγωγής Βλαντιμίρ Βολκώφ συνθέτει ένα υπέροχο μυθιστόρημα όπου συνδυάζει με δεξιοτεχνία θεολογία, πολιτική και κατασκοπεία. Ένα τρίπτυχο που αν συνδυαστούν σωστά παράγουν θαυμάσιο αποτέλεσμα σαν αυτό το βιβλίο (τίτλος πρωτοτύπου: L' Hote du Pape, Editions du Roche 2004) , μεταφρασμένο εξαίσια από την Άννα Κωστάκου-Μαρίνη, για τις εκδόσεις "Εν Πλω" που εκδίδουν όντως ψαγμένα κείμενα.

Ο Βολκώφ θέλει να μιλήσει για πολλά πράγματα συγχρόνως και να φτιάξει μια ιστορία με σασπένς. Τα καταφέρνει εξίσου καλά. Η ιστορία του ξεκινά από τη Σοβιετική Ένωση, επί εποχής ηγεσίας Αντρόπωφ στην KGB, με πρωταγωνιστή τον στρατηγό Γκαλκίν ο οποίος για λόγους στρατηγικής και κατόπιν άνωθεν εντολών ενδύεται το ιερατικό σχήμα φθάνοντας ως τον βαθμό του επισκόπου. Μια καταπληκτική πορεία που συνοδεύεται από βαθιά αίσθηση μετάνοιας και συναίσθηση του ύψιστου αξιώματος του. Την ίδια στιγμή στη Ρώμη εκλέγεται ένας Πάπας τον οποίο δεν περίμενε κανείς, ο καρδινάλιος Αλμπίνο Λουτσιάνι. Σχεδιάζοντας τη μεταξύ τους συνάντηση, ο Βολκώφ εξυφαίνει στο παρασκήνιο έναν αδιόρατο πόλεμο μυστικών υπηρεσιών, οργανώσεις που μιμούνται τον ρόλο της μαφίας ακόμα και αν είναι κρατικά όργανα όπως η KGB. 

O αρχιεπίσκοπος Ηλίας (ο πρώην στρατηγός Γκαλκίν) εντυπωσιάζεται από το  όραμα της Φάτιμα στην Πορτογαλία, πανσεβάσμιου προσκυνήματος των ρωμαιοκαθολικών, σύμφωνα με το οποίο "η Ρωσία κινδύνευε να σκορπίσει τα λάθη της σ' όλο τον κόσμο". Ποιά ήταν τα λάθη αυτά; Αυτό της Ορθοδοξίας ή αυτό του Κομμουνισμού; Το συναρπαστικό αυτό ερώτημα που σχετίζεται με την μεσσιανική αποστολή της Ρωσίας στον κόσμο θα προσπαθήσει να το απαντήσει ο Ηλίας συζητώντας το με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Α'. Ο Βολκώφ στήνει επιδέξια μια θεολογικο-πολιτική πραγματεία με φόντο μια πραγματικότητα, τον θάνατο του Ηλία στα χέρια του Πάπα Ρώμης. Ο διάλογος μεταξύ των δύο θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο διατριβών και πολλών σχολιασμών, σίγουρα όμως δεν έχει καμιά σχέση με το σκοτεινό κλίμα που περιγράφει ο Ντοστογιέφσκυ αναφορικά με τον ρόλο του καθολικισμού στον "Μεγάλο Ιεροεξεταστή". Εδώ η Ρώμη παρουσιάζεται ως πιθανός συνεργάτης για την κατίσχυση της χριστιανικής αλήθειας. Ο φωτισμένος Ηλίας είναι διαλλακτικός, μιλά για τα προφανή παραπτώματα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στον διάβα των αιώνων, δεν παραλείπει όμως ν' αναφέρει και τα παραπτώματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. 

Βλαντιμίρ Βολκώφ

Ο Βολκώφ γράφει ένα ωραίο σχήμα που εκφράζει τα πιστεύω του: "Για μένα, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, στη σφαίρα του απόλυτου: η Ορθοδοξία είναι η αλήθεια, ο καθολικισμός είναι η αλήθεια σπιλωμένη από σφάλματα, ο κομμουνισμός είναι το ψέμα. Και προκρίνω την αλήθεια από το σφάλμα, και το σφάλμα από το ψέμα".

Στον αγώνα κατά του κομμουνισμού, ο ρόλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν αποφασιστικός και καθοριστικός. Αυτό έβλεπε και ο Ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος Ηλίας. Για να νικηθεί το ψέμα, κατ' οικονομία χρησιμεύει και το σφάλμα. Κάτι που το γνωρίζουν καλά οι ορθόδοξοι.

Ένα συναρπαστικό βιβλίο που δεν πρέπει ωστόσο να διαβάσουν φανατικοί, κομμουνιστές ή ορθόδοξοι ή ρωμαιοκαθολικοί.